تعریف قرارداد و ارکان آن

تعریف قرارداد


ماده 183 قانون مدنی عقد (قرارداد) را این چنین تعریف نموده است : « عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد ». تعریف این ماده مشتمل برمال نیست بلکه مشتمل بر تعهد می باشد ، که دارای ایراد است . اما در ماده 1101 قانون مدنی فرانسه قرارداد به این صورت تعریف شده است : « عقد ، عبارتست از قراردادی که به موجب آن ، شخص یا اشخاصی در برابر شخص یا اشخاصی دیگر ، تعهدی مبنی بر تسلیم چیزی یا انجام کاری یا خودداری از انجام کاری بر عهده بگیرند ».


کلمه قرارداد هر چند که در قوانین ایران به کار رفته است ، ولی تعریفی از آن ارائه نشده است. از مجموع آنچه علمای حقوق گفته اند ، می توان این چنین نتیجه گرفت که معنای قرارداد به اصطلاح عام تر از عقد می باشد. قرارداد عبارتست از توافق اراده دو طرف برای ایجاد رابطه حقوقی جدید یا تغییر رابطه حقوقی موجود یا خاتمه دادن به رابطه حقوقی موجود.


بنابراین در هر قرارداد سه رکن اصلی وجود دارد:





  • طرفین قرارداد (طرف ایجاب کننده یا پیشنهاد دهنده و قبول کننده)




  • رابطه حقوقی که طرفین را به یکدیگر مرتبط می سازد.




  • مضمون یا موضوع قرارداد




در مورد قرارداد ، ماده 10 قانون مدنی این چنین مي‌گوید : « قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است ». منظور قانون در این ماده ، قانون آمره است که قرارداد نباید مخالف آن باشد.


برای دوری جستن از اشکالات و ایرادات وارد بر تعریف عقد ، حقوقدانان تعاریف دیگری نیز برای آن پیشنهاد نموده اند . از جمله :‌ « عقد توافق دو یا چند اراده است که به منظور ایجاد آثار حقوقی انجام مي‌شود ». و یا به نظر دکتر نوین : عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر ، تعهد بر امر یا تملیک بر مالی نمایند و مورد قبول آنها باشد.



دپارتمان تخصصی مشاوره حقوقی امور قراردادها